‘Geen open bruggen bij bezorging per drone van medicijnen’

De komende maanden worden in Overijssel testvluchten uitgevoerd met drones voor medisch spoedtransport. De proef tussen de ziekenhuislocaties van Isala in Zwolle en Meppel is de eerste in Nederland waarbij drones over een lange afstand vliegen boven (dun)bevolkt gebied. We spraken Quirijn de Geus van PostNL, een van de initiatiefnemers, over het hoe en waarom van deze proef.

Wie zijn de initiatiefnemers hiervan en waarom doen ze mee?

Medical Drone Service is een initiatief van de ANWB en PostNL. De ANWB heeft ervaring met het vliegen met traumahelikopters en wij als PostNL natuurlijk met logistiek in het algemeen. Verder zijn Erasmus MC en Sanquin Bloedbanken erbij betrokken. Zij zien het belang van nieuwe en snellere transportmogelijkheden voor medische middelen. De Isala-klinieken zijn daar nu bijgekomen en ook de laboratoria van Certe, voor wie spoedtransport ook belangrijk is. Onze drone wordt ontwikkeld door het Nederlandse Avy en KPN doet mee voor de connectie via 4G en 5G. Ik ben zelf strategisch business developer bij PostNL.

Al voldoende testvluchten gemaakt?

We zijn begonnen in 2018 met een langdurige pilot met veel testen. Er is in Nederland nog weinig wetgeving rondom drones. Je mag binnen het zicht van een piloot tot 500 meter vliegen en als je een ontheffing hebt, mag het ook buiten het zicht van een piloot. Daar hadden we een ontheffing voor, maar dan mag je alleen vliegen boven onbewoond gebied. We maakten op verschillende plekken in Nederland testvluchten buiten het zicht, in totaal zo’n 200 met steeds dezelfde drone. Nu gaan we voor het eerst boven dunbevolkt gebied vliegen.

En dat betekent?

Dit is de tweede fase, waarbij we kijken naar de techniek en de invloed van de weersomstandigheden. Verder is het zaak om geschikte landingsplekken te hebben en we kijken ook hoe de regio erop reageert. We hebben veel gesprekken gevoerd met stakeholders, zoals de gemeenten Staphorst, Meppel en Zwolle, maar ook met de bewoners van de huizen waarover we gaan vliegen. We merkten in die gesprekken enthousiasme. Dat zulke grote spelers achter het project zitten, zorgt voor vertrouwen. Dan gaan mensen inzien dat we zo levens kunnen redden.

Wanneer is dat het geval?

Uiteindelijk willen we met deze hele langdurige testperiode een veilige operatie op touw zetten. Dat de drone geïntegreerd is in het luchtruim en je bijvoorbeeld van Rotterdam Oost naar Noord kan vliegen, zonder dat je voor een open brug komt te staan of last hebt van files. Ik vind het wel lastig om daar een termijn aan te hangen, omdat je afhankelijk bent van wetgeving. Wanneer gaat het ministerie zeggen dat het veilig genoeg is? Op het moment dat je veiligheid kunt aantonen, komt het in een stroomversnelling. Zolang we zoveel mogelijk testvluchten kunnen maken en de technologie zich blijft ontwikkelen, kan dit zo maar heel snel gaan. Mijn droom is dat elk ziekenhuis en groot laboratorium een plek heeft waar een drone kan landen en opstijgen, zodat er via de lucht allerlei uitwisselingen kunnen plaatsvinden. Wellicht met nog wat hubs in Nederland erbij.

Is het puur voor medische doeleinden bedoeld?

Voor nu is het puur medisch. We hebben ook een goede infrastructuur in Nederland, met de efficiënte inrichting van post- en pakketlocaties. De toegevoegde waarde ligt ook echt bij medische spoedtransporten. Daarin kunnen we iets bijdragen op korte termijn. En als je ziet hoe lang we daar al bezig zijn om het goed op de rit te krijgen, dan is het goed om ons daar even op te focussen.

Zijn er al andere voorbeelden?

Niet in Nederland, maar je ziet veel trends rondom drones. In Afrika gaan ze bijvoorbeeld naar rural areas en dan bezorgen ze met kleine parachuutjes medicijnen. En je ziet ook meer initiatieven komen rond medicijnbezorging in coronatijd. Hier in Nederland zijn wij een voorloper.

Hoe ziet de drone eruit?

We vliegen met een drone die recht kan opstijgen en landen. Op hoogte maakt het apparaat een transitie naar een vliegtuigvlucht. Dat betekent dat de drone zowel propellers heeft om op te stijgen als duwpropellers voor tijdens de vlucht. Daardoor is er vrij weinig infrastructuur nodig om te stijgen en landen. Het apparaat heeft een kruissnelheid van 70 kilometer per uur met een maximum van 90 kilometer. De spanwijdte is zo’n 2,5 meter, het maximale startgewicht 12 kilogram. We kunnen momenteel maximaal 1,5 kilogram vervoeren.

De drone wordt vanuit een commandowagen op de grond bestuurd. Hij vliegt automatisch een voorgeprogrammeerde route, maar er is altijd een back-up datalink beschikbaar voor als 4G uitvalt. Daarmee kunnen we de drone altijd zelf besturen. Sowieso vliegen we nog niet over huizen en boerderijen. We vliegen nu over agrarisch gebied over een afstand van 15 kilometer, waarbij we landen in een weiland. Het laatste deel van het traject naar het ziekenhuis in Zwolle ligt in bebouwd gebied en wordt in een later stadium uitgevoerd.

—

Gepubliceerd door Nieuwsblad Transport in december 2020.